Długotrwałe leżenie bez ruchu, siły cierne i nacisk własny ciała powodują powstawanie na jego powierzchni odleżyn. Odleżyny to zmiany martwicze i o charakterze wrzodowym powstające na ciele (szczególnie w miejscach wystawania kości) na skutek niedotlenienia i niedokrwienia, a w efekcie obumierania znajdujących się pod spodem tkanek. Najczęściej zmiany chorobowe obejmują potylicę, łopatki, łokcie, tkanki w okolicy kości miednicy, łydki i pięty, występują u osób unieruchomionych: obłożnie chorych, przebywających na wózkach inwalidzkich (upośledzenie czucia) i w podeszłym wieku (75+, wynika to z cieńszej warstwy i innej struktury skóry). Objawy powstawania odleżyn to początkowo ból i uczucie mrowienia (podobne do tego, występującego w przypadku siedzenia zbyt długo w niewygodnej pozycji), do tego rumień oraz zwiększona wrażliwość na dotyk danego miejsca. Zmiana chorobowa charakteryzuje się podwyższoną temperaturą (wyczuwalna ciepłota miejsca), po pewnym czasie pojawiają się otarcia i złuszczenia naskórka lub pęcherze z płynem surowiczym lub surowiczo-krwistym, później jeszcze dochodzi do ubytku i zniszczenia tkanki skóry na całej jej grubości, następnie widoczne gołym okiem stają się ścięgna i kości. Zmianom towarzyszyć mogą wysięki. Owrzodzenia rozciągają się w tym stadium na mięśnie, ścięgna i torebki stawowe, mogą też prowadzić do postawania stanów zapalnych w układzie kostnym. Na występowanie odleżyn często narażone są osoby chorujące na choroby przewlekłe, np. cukrzycę oraz schorzenia utrudniające pracę układu krążenia.
Leczenie odleżyn – srebro
Odleżynom przede wszystkim trzeba zapobiegać. Czynności pielęgnacyjne związane z leczeniem odleżyn to zmiana ułożenia chorego nie rzadziej niż co 2 godziny, zastosowanie odpowiedniego materaca przeciwodleżynowego (niekiedy stosuje się wyłożenie materaca owczą skórą) oraz innych akcesoriów zmniejszających ucisk i dokładne oględziny skóry osoby obłożnie chorej podczas zmiany jej ułożenia (pozwoli to na wykrycie zaczerwienień). Do tego niezbędne staja się codzienne ćwiczenia i utrzymanie wysokiej higieny skóry (czysta, ale sucha). Co jednak zrobić w przypadku, gdy naruszona jest już struktura skóry i pojawiły się nań otwarte rany? Postępowanie powinno być podobne do tego, wdrożonego w przypadku leczenia ran. Należy chirurgicznie usunąć martwą tkankę i doprowadzić w danym miejscu do powstawania ziarniny. Pomocny do tego celu powinien okazać się preparat z grupy sulfonamidów (na przykład argotiab, zawierający cząsteczki srebra). Srebro przyspiesza gojenie się ran, jednocześnie działając przeciwdrobnoustrojowo, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybicznie.
